Sử dụng thuốc steroid là biện pháp được những vận động viên chuyên nghiệp, gymer khi muốn xây dựng khối lượng cơ bắp săn chắc. Dưới đây Life Fitness & Yoga sẽ cung cấp tất cả các thông tin về steroid để bạn có thể hiểu và sử dụng đúng cách tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của mình nhé!
Steroid là gì?
Steroid cũng như các loại hormone trong cơ thể, được cơ thể chúng ta tạo ra một cách tự nhiên có tác dụng giúp các cơ quan, mô và tế bào hoạt động, thúc đẩy sự tăng trưởng, phát triển, hỗ trợ các chức năng như chống căng thẳng và tăng khả năng sinh sản. Steroid cũng được tạo ra trong phòng thí nghiệm với 2 loại chính được sử dụng trong y khoa là corticosteroid và steroid đồng hóa – androgen (hay gọi tắt là thuốc đồng hóa).
Tác dụng và những điều cần lưu ý
Công dụng của corticosteroid
Corticosteroid là loại thuốc làm giảm viêm trong cơ thể bằng cách làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch của bạn. Các steroid được tạo ra trong phòng thí nghiệm này hoạt động giống như hormone cortisol, một loại hormone được sản xuất tự nhiên bởi tuyến thượng thận của cơ thể. Cơ thể cần cortisol để khỏe mạnh bởi nó đóng vai trò quan trọng trong một loạt các quá trình trong cơ thể như chuyển hóa, phản ứng miễn dịch và căng thẳng. Corticosteroid giúp điều trị các tình trạng gây kích ứng, sưng tấy, ngứa, mẩn đỏ, các phản ứng dị ứng khác và được dùng để hỗ trợ điều trị làm giảm các triệu chứng của các loại bệnh như:
- Viêm khớp dạng thấp
- Bệnh hen suyễn
- Rối loạn phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
- Lupus và các rối loạn tự miễn dịch khác
- Tình trạng viêm nhiễm
- Bệnh đa xơ cứng
- Phát ban và các tình trạng da như bệnh chàm
- Bệnh addison
- Cấy ghép nội tạng
- Bệnh viêm ruột
- Bệnh đa xơ cứng
Có nhiều dạng corticosteroid, bao gồm: thuốc viên, ống hít, thuốc xịt mũi, ống tiêm và có thể được dùng cho toàn thân hoặc tại chỗ để nhắm vào một phần cụ thể của cơ thể. Tùy thuộc vào nguyên nhân cũng như tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ đề xuất các dạng thuốc phù hợp với bạn. Ngoải ra, tùy vào liều lượng và thời gian bạn sử dụng thuốc corticosteroid mà tác dụng phụ sẽ khác nhau. Cụ thể như:
- Khi bạn sử dụng thuốc trong thời gian ngắn có thể gây tăng cân, mặt sưng húp, buồn nôn, thay đổi tâm trạng và khó ngủ. Bạn cũng có thể bị mỏng da, nổi mụn, mọc tóc bất thường, lượng đường trong máu, huyết áp tăng đột biến, đặc biệt corticosteroid tác động làm suy giảm hệ thống miễn dịch nên sẽ khiến bạn dễ bị nhiễm trùng hơn.
- Trường hợp, nếu bạn dùng liều cao corticosteroid trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng như giòn xương, xương dễ gãy (loãng xương), chậm phát triển ở trẻ em và tình trạng đe dọa tính mạng gọi là suy tuyến thượng thận. Các tác dụng phụ khác như yếu cơ, các vấn đề về mắt (bao gồm cả đục thủy tinh thể) và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn.
Ngoài ra, corticosteroid cũng có thể làm thay đổi tác dụng của các loại thuốc khác, thức ăn như bưởi, thuốc lá và rượu. Tuy nhiên, khả năng xảy ra tương tác với thuốc xịt hoặc tiêm steroid thường thấp hơn so với các loại khác. Bạn có thể giảm thiểu các tác dụng phụ không mong muốn bằng một số hoặc áp dụng đồng thời các cách sau:
- Sử dụng steroid tại chỗ nếu có thể
- Tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc dùng liều lượng thấp hoặc ngắt quãng
- Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung đầy đủ dưỡng chất thiết yếu và tập thể dục thường xuyên hơn
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên
- Càn giảm liều từ từ trước khi ngừng điều trị nếu bạn đã sử dụng thuốc này trong một thời gian dài để tuyến thượng thận của bạn có thời gian để điều chỉnh.
- Thực hiện chế độ ăn ít muối và / hoặc giàu kali
- Theo dõi tình trạng huyết áp, mật độ xương của bạn và điều trị khi thấy bất kì dấu hiệu nào bất ổn
Công dụng của steroid đồng hóa
Lạm dụng loại hormone này sẽ gây hại cho gan, thận,tim. Giữ nước nghiêm trọng có thể gây sưng tim và suy tim
Steroid đồng hóa là một loại testosterone – một loại hormone sinh dục nam nhân tạo có thể được dùng như một chất bổ sung để thay thế hoặc bổ sung vào mức testosterone tự nhiên của cơ thể. Chúng giúp những người mắc bệnh giảm cơ bắp hoặc rối loạn sản xuất testosterone tăng khả năng xây dựng cơ bắp. Do tác dụng này mà một số vận động viên và người tập thể hình đã tự ý sử dụng nó để tăng khối lượng cơ, sức mạnh và hiệu suất. Bạn cũng có thể uống hoặc tiêm loại steroid dạng này dùng để điều trị cho các bé trai dậy thì muộn, làm tăng sản xuất tinh trùng trong tinh hoàn, những người bị mất khối lượng cơ vì ung thư, AIDS và các tình trạng bệnh khác do testosterone thấp. Việc sử dụng quá liều lượng steroid đồng hóa dẫn đến nhiều tác dụng phụ nghiệm trọng như:
- Sử dụng lâu dài có thể ngăn cơ thể tạo ra testosterone làm tinh hoàn nhỏ hơn, số lượng tinh trùng thấp hơn, gây ra tình trạng vô sinh và nhũ hóa tuyến vú, hói đầu đối với nam giới. Đối với trường hợp nữ giới có thể sẽ bị hói đầu như ở nam giới, mọc nhiều lông trên mặt, giọng nói trầm hơn, có thể thay đổi hình dạng khuôn mặt, mọc lông mặt, âm vật phát triển lớn hơn bình thường, chu kỳ trở nên bất thường, thu nhỏ ngực, âm đạo khô. Thanh thiếu niên sử dụng chúng có thể làm chậm và ngăn cản sự phát triển xương và chiều cao của họ.
- Sử dụng steroid liều cao và lâu dài có thể dẫn đến thay đổi tâm trạng cực độ, tức giận và hung hăng. Ngoài ra, chúng còn có thể gây hại cho gan, thận và tim của bạn. Giữ nước nghiêm trọng có thể gây sưng tim và suy tim. Những loại thuốc này cũng có thể làm tăng cholesterol xấu LDL khiến bạn dễ bị đau tim và đột quỵ ở mọi lứa tuổi.
Việc dừng sử dụng steroid đồng hóa đột ngột sẽ gẩ ra ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe về mặt thể chất và tinh thần của bạn. Nó có thể kích hoạt tâm trạng thất thường, mệt mỏi, bồn chồn, đau nhức cơ bắp, trầm cảm và làm giảm ham muốn. Những tác dụng này cũng có thể xảy ra nếu bạn đang dùng steroid để điều trị bệnh. Để đảm bảo an toàn cho chính mình bạn nên giảm từ từ hoặc giảm liều và lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ của bạn. Bạn cũng có thể sử dụng các lựa chọn thay thế như:
- Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng giàu protein, chất xơ và chất béo lành mạnh như trứng, cá, sữa chua Hy Lạp và các loại ngũ cốc.
- Tập thể dục đều đặn và phân bổ đều cho các nhóm cơ khác nhau như bắp tay, cơ tam đầu hoặc cơ tứ đầu và nên thực hiện xen kẽ giữa các nhóm cơ để có kết quả lâu dài tốt nhất. Bạn cũng có thể tham khảo ý kiến huấn luyện viên để đạt được kết quả tốt nhất.
Tiêm steroid như thế nào là đúng cách
Việc tiêm steroid này giúp giảm các phản ứng căng thẳng trong cơ thể do chấn thương hoặc bệnh tật, giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, giúp giảm viêm
Tùy thuộc vào trường hợp của bạn, bác sĩ có thể tiêm steroid cùng với thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, vật lý trị liệu , liệu pháp vận động hoặc các thiết bị như gậy và nẹp. Tiêm steroid được dùng điều trị các vấn đề về viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, bệnh gout, đau thần kinh toạ, viêm bao hoạt dịch, viêm gân. Bác sĩ sẽ xem xét tuổi, mức độ hoạt động thể chất và các loại thuốc khác mà bạn đang dùng để đưa ra quyết định bạn có nên cho bạn dùng steroid hay không.
Việc tiêm steroid này giúp giảm các phản ứng căng thẳng trong cơ thể do chấn thương hoặc bệnh tật, giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch, giúp giảm viêm. Ngoài ra tiêm steroid giúp tăng sức mạnh chống viêm và ức chế miễn dịch của hormone tự nhiên của bạn và thường có tác dụng trong vòng 24 – 48 giờ hoặc có thể kéo hiệu quả dài lên đến vài tuần hoặc hơn.
Bạn cũng có thể gặp các tác dụng phụ khi tiêm steroid như:
- Gây nhiễm trùng, phản ứng dị ứng, gây chảy máu, nổi gân, thay đổi màu da, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng.
- Nếu bạn tiêm quá nhiều mũi vào cùng một vùng, chúng có thể làm suy yếu xương , dây chằng và gân của bạn.
- Tiêm nhiều hơn 3 hoặc 4 lần tiêm steroid mỗi năm có nhiều khả năng làm suy yếu các mô như sụn hoặc xương ở khu vực đó.
- Tiêm steroid không được sử dụng nếu bị nhiễm trùng ở vùng cần tiêm hoặc một bộ phận khác trên cơ thể bạn. Nếu bạn gặp vấn đề về chảy máu hoặc đang dùng thuốc chống đông máu thì tiêm steroid có thể gây chảy máu, viêm xương khớp ở mức tổn thương nghiêm trọng thì việc tiêm thuốc có thể không giúp ích cho bạn.
Life Fitness & Yoga vừa chia sẻ tới bạn các thông tin về steroid và những lưu ý giúp bạn thận trọng khi sử dụng. Nếu bạn muốn tăng trưởng cơ bắp một cách an toàn, không dùng đến thuốc hãy tìm kiếm một huấn luyện viên phù hợp để hướng dẫn bạn tập luyện một cách khoa học hơn nhé.